ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Araçların Muayenesi ve Muayeneye Yetkili Kuruluşlar

Araçların muayenesi:

MADDE 34- Trafiğe çıkarılacak motorlu araçların teknik şartlara uyup uymadığı ekonomik yapıları da dikkate alınmak suretiyle belirli zamanlarda muayene edilerek tespit edilir.

(Değişik: 17.10.1996 - 4199/14 md.)Bu Kanuna göre, yaptırılması zorunlu olan mali sorumluluk sigortası geçerli teminat tutarları üzerinden yaptırılmamış araçlar, muayeneye alınmazlar.

Motorlu araçların muayenelerinin, yönetmelikte belirtilen süreler içinde yaptırılması zorunludur.

(Değişik: 25/06/1988 - KHK 330/3 md.; aynen kabul: 31/10/1990- 3672/2 md.) Muayene süresi dolmadan kazaya karışması sonucu yetkili zabıtaca muayenesi gerekli görülenler ile üzerinde değişiklik yapılan araçların ayrıca özel muayenesi zorunludur. Bu muayeneler öncelikle yapılır.

Karayollarında kullanılmakta olan araçların, teknik şartlara uyup uymadığı trafik zabıtasınca kontrol edilerek, her an muayeneleri yapılabilir.

(Değişik : 25.05.1997-4262/4 md.) Muayene süresi geçirilen veya sahip değiştirme hali hariç, özel muayene yaptırılması zorunlu olduğu halde yaptırılmamış araçları kullanan sürücüler, 1.800.000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.

Muayeneye yetkili kuruluşlar:

MADDE 35- Araçların muayeneleri, Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait muayene istasyonlarında veya bu kuruluş tarafından işletme belgesi ile yetki verilen gerçek veya tüzel kişilere ait muayene istasyonlarında yeterli makine ve gereçlerle ve yetkili kılınan görevlilerce yapılır.

(İkinci fıkra mülga: 18/1/1985 - KHK 245/16 md.)

(Değişik:17.10.1996 - 4199/15 md.) Muayene istasyonlarınca alınacak ücret İçişleri, Bayındırlık ve İskan, Sanayi ve Ticaret Bakanlıkları ile Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu temsilcilerince her yıl tespit ve ilan olunur. Muayene ücretinin % 10’u tahsil edildiği ayı takip eden ayın 20’sine kadar Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu hesabına aktarılır. Bu madde uyarınca belirtilen fona aktarılan tutarların tamamı münhasıran trafik hizmetlerinde kullanılır.

Askeri araçlarla, raylı sistemle çalışan veya iş makinesi türünden araçların muayeneleri yönetmelikte belirtilen esaslara göre tescilini yapan kuruluşlarca yapılır.

Muayene istasyonlarında bulunacak makine, araç, gereç ile personelin nitelikleri, işletme, çalışma ve denetleme usulleri ve işletme belgesi ile yetki verilen muayene istasyonlarında alınacak ücretin tespiti ile diğer şartlar ve esaslar Bayındırlık Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelikle gösterilir.

(Değişik : 25.05.1997-4262/4 md.) Karayolları Genel Müdürlüğü’nce işletme belgesi ile yetki verildiği halde, yönetmelikte belirtilen işletme şartlarına uymayan ve muayeneleri gerektiği şekilde yapmayan muayene istasyonu işletenleri, 28.800.000 lira hafif para cezası ile işletme belgelerinin yedi gün geri alınması, tekrarında 36.000.000 lira hafif para cezası ile işletme belgelerinin onbeş gün geri alınması, ikinci tekrarında ise, 43.200.000 lira hafif para cezası ve işletme belgelerinin süresiz iptali cezası ile cezalandırılırlar.

(Değişik : 25.05.1997-4262/4 md.) İşletme belgesi geçici olarak geri alındığı halde geri alma süresi içinde muayene yapan muayene istasyonu işletenleri 108.000.000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar ve işletme belgeleri süresiz iptal edilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Sürücü Belgeleri ve Sürücüler

Sürücü belgesi alma zorunluluğu:

MADDE 36- Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır.

Araçlar, bu Kanunda sınıfları belirtilen sürücü belgelerine sahip sürücüler ile çok taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunan veya geçerli uluslararası sürücü belgesi olan kişilerce sürülebilir.

(Değişik: 17.10.1996 - 4199/16 md. Değiştirilerek kabul: 25.05.1997- 4262/4 md.) Sürücü belgesi sahibi olmadan trafiğe çıkanlara ilk tespitte bir aydan iki aya kadar, tekrarı halinde iki aydan üç aya kadar hafif hapis cezası verilir. Ayrıca bu kişiler her defasında 7.200.000 lira hafif para cezasıyla da cezalandırılırlar. Bu kişilerin kazaya neden olması halinde bu cezaların uygulanması diğer cezaların uygulanmasına engel teşkil etmez. Sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse ayrıca tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzenlenir.

Sürücü belgesi alması zorunlu olmayanlarda aranacak şartlar:

MADDE 37- Sürücü belgesi almaları zorunlu olmamakla beraber;

Bisiklet kullananların 11, motorsuz taşıtları kullananlar ile hayvan sürücülerinin l3 yaşını bitirmiş olmaları, bedensel ve ruhsal bakımdan sağlıklı bulunmaları zorunludur.

(Değişik : 25.05.1997-4262/4 md.) Durumları bu madde hükmüne uymayanlara araç kullandıran veya hayvanları tevdi edenler 1.800.000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.

Sürücü belgesi sınıfları :

MADDE 38 - Sürücü belgeleri, kullanılacak araçların cinslerine ve gruplarına göre aşağıdaki sınıflara ayrılmıştır.

“A1” Sınıfı Sürücü Belgesi ,

Motorlu bisiklet kullanacaklara,

“A2” Sınıfı Sürücü Belgesi,

Motosiklet kullanacaklara,

“B” Sınıfı Sürücü Belgesi,

Otomobil, minibüs veya kamyonet kullanacaklara,

“C” Sınıfı Sürücü Belgesi,

Kamyon kullanacaklara,

“D”Sınıfı Sürücü Belgesi,

Çekici kullanacaklara,

“E” Sınıfı Sürücü Belgesi,

Otobüs kullanacaklara,

“F” Sınıfı Sürücü Belgesi,

Lastik tekerlekli traktör kullanacaklara,

“G” Sınıfı Sürücü Belgesi,

İş makinası türünden motorlu araçları kullanacaklara,

“H” Sınıfı Sürücü Belgesi,

Özel tertibatlı olarak,imal, tadil veya teçhiz edilmiş motosiklet veya otomobil türünden araçları kullanacak hasta veya sakatlara,

“K” Sınıfı Sürücü Aday Belgesi,

Yönetmelikte belirtilen şartlar ve esaslara göre, sürmeyi öğrenmek isteyen sürücü adaylarına,

Verilen sürücü belgeleridir.

“Uluslararası Sürücü Belgesi”

İki veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca , sınıflarına göre araç kullananlara belli süre ile verilen belgedir.

Sürücü belgelerine ait esaslar:

MADDE 39- Sürücü belgelerine ait esaslar şunlardır;

a) Araçları kullanma yetkisi:

l. A1,F,G, ve H sürücü belgeleri ile yalnız kendi sınıflarındaki araçlar,

2. A2 sınıfı sürücü belgesi ile A1,

3. B sınıfı sürücü belgesi ile F,

4. C sınıfı sürücü belgesi ile B ve F,

5. D sınıfı sürücü belgesi ile C, B ve F ,

6. (Değişik: 17.10.1996 - 4199/17 md.) E sınıfı sürücü belgesi ile B, C,ve F,

Sınıfı sürücü belgeleri ile kullanılan araçlar da sürülebilir.

(Değişik: 17.10.1996 - 4199/17 md.) E sınıfı sürücü belgesi sahipleri D sınıfı sürücü belgesi ile sürülen araçları kullanabilmeleri için römorklu veya yarı römorklu araçlarla uygulamalı sınava tabi tutulurlar.

Sürücü belgesi sahiplerinin sürücü belgesinin sınıfına göre sürmeye yetkili oldukları araçların dışındaki araçları sürmeleri yasaktır.

b) Römork takarak taşıt kullanma:

B, C ve E sınıfı sürücü belgesi sahipleri, araçlarına en çok yüklü ağırlığı 750 kg’a kadar olan ( 750 kg. dahil) hafif römork takarak da kullanabilirler.

Yüklü ağırlığı 750 kg’ı geçen römorkları taşıtlarına takarak kullanmak isterlerse ayrı bir sınavdan geçirilirler ve römorklu taşıt kullanabilecekleri belgelerine işlenir.

c)(Değişik:17.10.1996 - 4199/17 md.) Sürücü belgelerinin geçerlilik süresi:

Sürücü belgelerinden (K) sınıfı sürücü aday belgesi altı ay geçerlidir. Diğer sürücü belgelerinin İçişleri Bakanlığı’nca, trafik güvenliği nedeniyle, gerekli görüldüğünde değiştirilmesi zorunludur. Ödenmemiş trafik para cezaları kanuni faiziyle birlikte tahsil edilmedikçe değiştirme işlemi yapılmaz. Geçerli bir mazeret olmaksızın altı ay içinde sürücü belgelerini değiştirmeyen sürücüler araç kullanmaktan men edilir. Değiştirme işlemleri İçişleri Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelikte belirlenecek esas ve usullere göre yapılır.

(İkinci fıkra mülga: l8.l.l985 - KHK 245 /l6 md. aynen kabul: 28.3.l985 - 3l76/l6 md.)

(G) Sınıfı sürücü belgesi alacak olanlarda aranacak özel şartlar ile uluslararası sürücü belgelerinin veriliş şartları yönetmelikte gösterilir.

(Mülga: 17.10.1996 - 4199/47 md.)

(Değişik : 25.05.1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine aykırı hareket eden sürücüler ile bunlara araç kullandıranlar, bu Kanunun 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına göre cezalandırılırlar.

Dış ülkelerden alınmış olan sürücü belgeleri:

MADDE 40 - Dış ülkelerden alınmış olan sürücü belgelerinin değiştirilmesi ve bu belgelerle ülkemizde araç kullanma esasları aşağıda gösterilmiştir:

a) Yönetmelikte belirtilen süre içinde Türk vatandaşlarının ve ilgili kanunlar ile ikili veya çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla istekleri halinde yabancıların dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri sınav şartı aranmaksızın karşılığı veya dengi olan sürücü belgesi ile değiştirilir.

b) Türk vatandaşları ve ilgili kanunlar ile ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere yabancılar, dış ülkelerden aldıkları cins için geçerli sürücü belgeleri ile yabancı ve Türk plakalı araçları ülkemizde kullanabilirler.

Türk vatandaşlarının ve yabancıların; dış ülkelerden aldıkları sürücü belgelerinin değiştirilmesine ve bu belgeler ile ülkemizde araç kullanmalarına ilişkin esaslar yönetmelikte gösterilir.

Sürücü adaylarında aranacak şartlar:

MADDE 41 - Sürücü belgesi alacaklarda aşağıdaki şartlar aranır.

a) (Değişik: l8.l.l985 - KHK 245/ ll md; Aynen kabul: 28.3.l985 - 3l76/ll md.)

Yaş şartı :

1. A1, A2, F ve H sınıfı sürücü belgesi alacakların onyedi,

2. (Değişik:17.10.1996 - 4199/18 md.) B ve G sınıfı sürücü belgesi alacakların onsekiz,

3.( Değişik:17.10.1996 - 4199/18 md.) C, D ve E sınıfı sürücü belgesi alacakların yirmiiki(Üniversitelerin sürücü eğitimi veren Yüksekokullarından mezun olanlarda bu şart aranmaz.),

Yaşını bitirmiş olmaları,

b) (Değişik: 17.10.1996 - 4199/18 md.) Öğrenim Şartları:

F,G ve H sınıfı sürücü belgesi alacakların ilkokulu, A1,A2, B,C,D ve E sınıfı sürücülerin en az ortaokulu veya 8 yıllık temel eğitimi bitirmiş bulunmaları,

c) (Değişik: 17.10.1996 - 4199/18 md.) Sağlık şartları:

Sürücü belgesi alacakların, resmi ve özel sağlık kuruluşlarında İç Hastalıkları, Ortopedi, Göz, Kulak-Burun-Boğaz ve Psikiyatri uzmanları bulunan Sağlık Kurulunca, yönetmelikte belirtilen esaslara göre “Sürücü Olur” raporu almaları gerekir. Ortopedist bulunmadığı takdirde Genel Cerrahtan , Psikiyatri Uzmanı bulunmadığı durumlarda Nörolog veya Psikologdan görüş alınarak Sağlık Kurulu kararını verir. Sağlık Kurul raporuna bir defaya mahsus olmak üzere itiraz halinde Sağlık Bakanlığı nihai karar için sürücü adayını bir başka Devlet Hastanesi Sağlık Kurulu’na sevkedebilir. Ancak, Sağlık Kuruluşunda veya Özel Kuruluşlarda görevli tabiplerce verilen sağlık raporlarının eksik veya gerçeğe uygun olmamasının tespiti halinde, sorumlular hakkında Türk Ceza Kanunu’na göre işlem yapılmakla birlikte, bu tabiplerin daha sonra verecekleri raporlar da geçersiz sayılır.

d) (Değişik: l8.l.l985 -KHK 245/ll md; aynen kabul: 28.3.l985- 3l76/ll md.) Eğitim ve Sınav Şartı:

Sürücü kursuna katılmış ve yapılan sınavları da başararak sertifika almış olmaları,

e) (Değişik:17.10.1996 - 4199/18 md.) Hükümlü olmama şartları :

Türk Ceza Kanunu’nun; 403 ve 404 üncü maddeleri ile 572/2-3 maddelerinden ikiden fazla ve 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun’un 28 ve 29 uncu maddeleri, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanun’un 12 nci maddesinin 3 üncü ve takip eden fıkralarındaki suçlardan hüküm giymemiş olmaları,

f) Aynı sınıf sürücü belgesinin bulunmaması veya belgelerin geri alınmamış olma şartı:

Önceden verilmiş aynı sınıf bir başka sürücü belgesinin bulunmaması, sürücü belgelerinin süresiz geri alınmamış olması veya geçici olarak geri alınmış ise sürenin dolmuş bulunması,

Zorunludur.

Sürücülerin sınavları ve sürücü belgelerinin verilmesi esasları:

MADDE 42 - (Değişik : l8.l.l985 - KHK 245/ l2 md.; Değiştirilerek kabul: 28.3.l985 - 3l76/l2 md.)

Sürücü belgesi alacak olanların başvurmaları, sınavları, sağlık muayeneleri, belgelerin verilmesi hakkında aşağıdaki esas ve şartları uygulanır.

a) (Değişik:17.10.1996 - 4199/19 md. Değiştirilerek kabul: 25.05.1997-4262/3 md.)

Sürücülerin sınavları:

Sürücü belgesi alacakların sınavları, yönetmelikteki esaslara göre Milli Eğitim Bakanlığı’nca sınav sorumlusu olabileceğine dair belge verilen yüksekokul mezunu ve asgari “B” sınıfı sürücü belgesi bulunan sınav sorumluları tarafından yapılır. Oluşturulacak sınav komisyonuna gerekli görüldüğünde vali onayı ile yukarıdaki üyelik şartlarını taşıyan bir kamu görevlisi de üye olarak katılabilir. Sınav sonucunda başarı gösteren sürücülere sertifikaları verilir. Bu sertifikalar, 41 inci maddedeki diğer şartlar aranarak sertifikanın alındığı yer trafik kuruluşunca sınıfına uygun sürücü belgeleri ile değiştirilmedikçe sahiplerine karayolunda araç kullanma yetkisi vermez.

Emniyet teşkilatının motorlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak üzere belirli eğitim programları çerçevesinde yönetmelikte belirtilen esas ve şartlara uygun olarak, illerde emniyet müdürünün teklifi valinin onayı, merkez birimleri için ilgili daire başkanlığının teklifi Emniyet Genel Müdür Yardımcısının onayı ile emniyet teşkilatı mensuplarına sürücü belgesi verilir. Bu sınavlar Emniyet Genel Müdürlüğü’nün merkez ve taşra birimlerinde görevlendirilecek sınav sorumluları tarafından yapılır.

İş makinelerinin (forklift, loder, greyder, dozer, vinç v.b.) sürücülerinin eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sertifikaları Milli Eğitim Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü veya Makine Mühendisleri Odaları’nca, tarım sektöründe kullanılan iş makinelerinin (biçerdöver v.b. ) eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sertifikaları ise Milli Eğitim Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı’nca verilir. Kursların eğitim ve staj süreleri Milli Eğitim Bakanlığı’nca saptanır.

b) Müracaat

Sürücü belgesi almak isteyenler, müracaat formunu yetkili memurun önünde imzalarlar. Bu belgede beyan edilen bilgiler aksi ispatlanıncaya kadar doğru sayılır.

Müracaat formunun yetkili memura verilmesi sırasında, sürücü adayları nüfus cüzdanı aslı ile tahsil belgesini, kamu kuruluşunda çalışanlar için bu kuruluşlar tarafından verilmiş tahsil durumunu belirleyen tasdikli belgeyi yetkili memura göstermek zorundadırlar.

(Değişik : 25.05.1997-4262/4 md.) Yanlış bilgi veya sahte belge verenler fiil daha ağır cezayı gerektirmediği takdirde iki aydan üç aya kadar hafif hapis ve 18.000.000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.

c) (Mülga: 17. 10. 1996 - 4199/47 md.)

Askeri araç sürücülerinin sınavları:

MADDE 43- Er ve erbaş askeri araç sürücülerinin özel sınavları ve belge verme işlemlerinin usulü ve bu belgelerle hangi cins taşıtların nerelerde kullanılacağı Milli Savunma Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.

Bu belgeler sadece askeri araçlar için askerlik süresince geçerlidir.

Adres değişikliklerinin bildirilmesi ve sürücü belgelerinin taşınması zorunluluğu:

MADDE 44- Sürücü belgesi sahipleri:

a) İkamet adresi değişikliklerini belgeyi veren kuruluşa otuz gün içinde bildirmek,

b) Araç kullanırken sürücü belgelerini yanlarında bulundurmak ve yetkililerin her isteyişinde göstermek,

Zorundadırlar

(Değişik:25.05.1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 3.600.000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.

Sağlık şartlarında sonradan meydana gelen değişiklikler ile sahte olan, hile ile alınan veya şartlarına uygun olmadan verilen sürücü belgeleri:

MADDE 45- Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre trafik zabıtasınca sürücülerin;

a) Sağlık durumlarında sürücülüğe engel bedensel bir değişikliğin görülmesi ve tespiti halinde sağlık kuruluşlarında muayenesi istenir ve yönetmelikte belirtilen sağlık şartlarını kaybettiği sağlık kurulu raporu ile belgelendirilenlerin sürücü belgeleri geri alınır. Bunlardan kaybettiği sağlık şartlarını yeniden kazandıklarını sağlık kurulu raporu ile belgelendirenlere sürücü belgeleri geri verilir.

b) Sahte olduğu, hile ile alındığı veya şartlarına uygun olmadan verildiği tespit edilen sürücü belgeleri adli işlem yapılmak üzere geri alınır.


ANA SAYFA2918 SAYILI KANUN